Isıl İşlem Nedir?

Endüstriyel alanlarda çelik kullanımı, Sanayi Devrimi’nden beri sürekli olarak artış göstermektedir. Günümüzde endüstrinin hemen hemen her alanında kullanılan çelik, aynı zamanda gündelik hayatta da giderek daha yaygın hale gelmektedir. Hem sanayide hem de gündelik yaşamda pek çok amaçla kullanılan çeliğe farklı özellikler kazandırabilmek adına uygulanan çeşitli yöntemler bulunmaktadır.

Isıl işlem de bu doğrultuda başvurulan yöntemlerden biridir. Isıl işlem nedir diye merak edenler için genel olarak söylemek gerekirse; çeliğin sahip olduğu dayanıklılığı, sertliği, kırılganlığı ve diğer fiziksel özellikleri arttırmak için tercih edilen bir yöntem olduğunu ifade etmek mümkündür.

Isıl işlem ile bir çeliğin mekanik özelliklerini arttırabilmek için uygulanan farklı yöntemler bulunmaktadır. Ancak genel olarak tüm bu yöntemler ısıl işlem adı altında toplanmaktadır.

Isıl İşlem Nasıl Yapılır?

Çelik, medeniyetin gelişmesi noktasında önemli bir yere sahiptir. Metal işleme teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, çeliğin bu öneminin her geçen gün daha da artmasını sağlamıştır. Isıl işlem nedir sorusu kadar, ısıl işlem nasıl yapılır sorusu da bu noktada cevaplanmayı beklemektedir.

Daha önce de ifade edildiği gibi, ısıl işlem için kullanılan yöntemlerin sayısı oldukça fazladır. Ancak yaygın olarak çeliğin yüksek sıcaklık düzeylerine kadar ısıtılması ve sonrasında da aniden soğutulması yoluyla yapılmaktadır. Isıl işlem ile çeliğin yapısı bir dizi değişime uğramakta ve normal haldeki özelliklerine ek olarak daha farklı özellikler ortaya çıkmaktadır.

Çeliğe Neden Isıl İşlem Yapılır?

Isıl işlem nedir ve ısıl işlem nasıl yapılır sorularından sonra çeliğe neden ısıl işlem uygulandığının da açıklanması gerekmektedir. Bu noktada pek çok amaçtan söz etmek mümkündür. Her şeyden önce çeliğin sertlik kazanması için ısıl işlem uygulandığının bilinmesi gerekmektedir.

Normal haldeki çeliğin yumuşak geldiği ve bazı kullanım alanları için istenilen sertlikte olmadığı durumlarda ısıl işlem yoluyla malzemenin sertliği arttırılmaktadır.

Isıl işlem sayesinde, çeliğin kullanıldığı alanlar artmaktadır. Ayrıca çeliğin daha kolay işlenebilmesi için de ışıl işleme tabi tutulması söz konusudur.

Sert çelik malzemelerin şekillendirilmesi gereken alanlarda ısıl işlem ile bu gereksinim karşılanabilmektedir. Çeliğin korozyon başta olmak üzere çeşitli kimyasal reaksiyonlardan korunabilmesi için de ısıl işlemden yararlanılmaktadır. Son olarak da çeliğin elektro-manyetik özellikler kazanabilmesi için bu yönteme başvurulduğundan söz etmek mümkündür.

Öneri İçerik: 

Isıl İşlem Çeşitleri Nelerdir?

Isıl işlemden elde edilmek istenilen faydaya bağlı olarak kullanılan yöntemler de değişiklik göstermektedir. Bu noktada sıkça başvurulan ısıl işlem yöntemlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Tavlama: Çeliğin fiziksel özelliklerinin azaltılması ve daha yumuşak hale getirilmesi için kullanılan ısıl işlem çeşididir. Bu yöntemde çelik önce ısıtılır, sonra bu ısı bir süre korunur ve son olarak da soğutma işlemi uygulanır. Bu işlemden sonra çelik daha yumuşak ve daha işlenebilir bir hal kazanmaktadır.
• Karbonlama: Diğer bir ısıl işlem yöntemi olan karbonlama, tavlamanın tam aksine çeliğin daha sert hale gelmesine yardımcı olmaktadır. Çeliğin yüzeyinde bulunan karbon miktarının arttırılması ile sağlanan bu işlemden sonra çelik daha yüksek mukavemet düzeyine ulaşmaktadır. Bununla birlikte işlenebilir olma kabiliyeti de azalmaktadır.
• Siyanürle Sertleştirme: Bu işlemin amacı da çeliğin sertlik düzeyinin arttırılmasıdır. Ancak burada karbon yerine siyanür kullanılmaktadır.
• Nitrürleme: Çeliğin dış yüzeyine ısı ve nitrojen bakımından zengin gazların eklenmesi ile yapılan uygulamadır.
• Çekme ve Temperleme: Çeliğin sertlik düzeyini azaltmak için yapılan bu uygulamada, daha önce belirli bir sıcaklıkta soğutulan çelik; daha sonra yeniden ısıtılmaktadır. Bu işlemden sonra çelik daha yumuşak bir doku kazanmaktadır.

Bu yazımızda sizlere ısıl işlem nedir, nasıl yapılır, çeşitleri nelerdir ile alakalı bilgiler vermeye çalıştık. Keyifli okumalar!