Paslanmaz Malzeme Standartları ve Özellikleri

Bu yazımızda paslanmaz malzeme denildiğinde ne anlamamız gerektiğinden, paslanmaz çelik malzemelerin kalite, çap, basınç gibi genel özelliklerini anlatan standartlardan bahsederek ürün seçimi yapılırken dikkat edilmesi gerekenlerden bahsedeceğiz.

Yazımıza paslanmaz malzeme olarak tabir edilen ürünün aslında ne olduğundan bahsederek başlamak doğru olacaktır.

Paslanmaz Malzeme Nedir?

Paslanmaz malzeme aslında tüm paslanmaz ürünlerini anlatmak için kullanılan bir tabirdir. Şöyle ki paslanmaz malzeme denildiğinde paslanmaz manşondan, paslanmaz boruya kadar birçok ürün anlatılmak isteniyor olabilir. Paslanmaz çelik ürünler ülkemizde fazla bilinmemekte bu nedenle pek çok tabir kullanılmaktadır.

Paslanmaz malzeme tabiri de aslına bakıldığında paslanmaz çelik malzemeler hakkında tam bir bilgi sahibi olmayan kişilerin kullandığı bir tabirdir. Paslanmaz malzeme ile kast edilen paslanmaz milde olabilir paslanmaz sac da olabileceği gibi paslanmaz fittings ürünü de olabilir.Bu nedenle paslanmaz malzeme denildiği zaman birçok farklı standart işin içine girmektedir. Bu standartları sınıflandırmak gerekirse; boru standartları, fittings standartları ve flanş standartları diye sınıflandırabiliriz.

Paslanmaz Malzemeler İçin Kullanılan Standartlar

Paslanmaz Fittingslerde Kullanılan Standartlar

BSP-BSPT Diş Standardı

BSP ve BSPT paslanmaz çelik fittingslerinde kullanılan bir diş standardıdır. Açılımı British Standart Pipe (BSP) ve British Standart Pipe Trhread (BSPT) olan bu standart dış dişli ürünlerde BSPT olarak kullanılırken iç dişli ürünlerde BSP olarak kullanılmaktadır. BSP ve BSPT arasında diş açısında ufak bir fark vardır. BSP normunda diş düzken BSPT normunda konik bir derece ile dişte kilitleme sağlanmaktadır.

NPT Diş Standardı

NPT standardı da paslanmaz çelik fittinglerin diş tipini belirtmek için kullanılan başka bir standarttır. Amerikan standardı olarak bilinen NPT standardının açılımı National Pipe Thread dır. NPT diş normunda ürünlerde 60° gibi bir diş açısı vardır. Bu açı ürünlerin daha iyi kitlenmesini sağlamaktadır. Bu nedenle NPT normu BSP-BSPT normuna görece daha yüksek basınçlı ortamlarda kullanılmaktadır.

Paslanmaz Flanşlarda Kullanılan Standartlar

Paslanmaz flanşlarda da basınç sınıflarını belirlemek için belirli standartlar kullanılmaktadır. Bu standartlardan kısaca bahsetmek gerekirse;

DIN-PN Normu

DIN yanı (Deutsches Institut für Normung) alman standardını sembolize etmektedir. PN normu ise (pressure nominal) yani nominal dayanma basıncını sembolize etmektedir. PN normu flanşlar da basınç dayanımı PN 6, 10, 16, 25, 40, 65 gibi standartlarla belirlenmektedir. Bu standart sayılar flanşların dayanım gösterebileceği maksimum basınç miktarının bar cinsinden karşılığını vermektedir. Örnek vermek gerekirse PN6 flanşlar 6 bar basınçlarda kullanım için uygundurlar.

ANSI-Libre Normu

ANSI normu da pn normu gibi basınç sınıfı belirlemek amacı ile kullanılan bir standarttır. ANSI kısaltmasının açılımı (American National Standards Institute) Amerikan ulusal standartlar enstitüsüdür. Bu kurumun kullandığı standartta Libre normu olarak karşımıza çıkmaktadır. Libre normunda ürünler 150,300,3000 gibi standart numaraları ile basınç sınıflarına dâhil edilmektedir. 300lb dendiğinde malzemenin 300psi basınca dayanabileceği anlaşılmaktadır.

Bu standartların yanında fazla kullanılmasa da jıs ve bs10 gibi farklı standartlarda vardır.

Paslanmaz Borularda Kullanılan Standartlar

Paslanmaz borular için ana olarak 2 standart kullanılmaktadır. Bunlarda biri çapı diğeri ise et kalınlığını belirtmek için kullanılmaktadır. DN(nominal diameter) nominal çap için kullanılan standarttır. Borunun dış çapının ne olduğunu belirtmek amacı ile kullanılmaktadır.

Paslanmaz boruların et kalınlığını belirlemek amacıyla da SCH(Schedule) normu kullanılmaktadır. SCH normu farklı DN ölçülerinde farklı kalınlıkları belirtmektedir. SCH ölçüleri SCH10,40,80 gibi devam etmektedir. DN25 yani 33,7mm boruda SCH10 2,77mm et kalınlığına denk gelirken DN80 yani 88,9mm boruda SCH10 3,05mm et kalınlığına denk gelmektedir. DN ölçüsü ve SCH ölçüleri arasında paralel bir bağlantı söz konusudur.

Paslanmaz malzemelerden bahsettiğimiz bu yazımızda, paslanmaz malzemelerin standartları hakkında bilgi vermeye ve paslanmaz konusunda aklınızda bulunan sorulara yanıt vermeye çalıştık. Paslanmaz malzemeler ile ilgili daha detaylı bilgilere sahip olmak için diğer yazılarımızı okuyabilir ya da iletişim kanallarımızı kullanarak bizler ile iletişime geçebilirsiniz.