Paslanmaz Vana Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Paslanmaz vanalar paslanmaz boru hatlarında boru içindeki akışı durdurmak durmuş olan akışı tekrardan başlatmak ve akışın debisini belirli oranlarda düşürmek amacıyla kullanılan tesisat ekipmanlarıdır. Paslanmaz vanalar sadece boru hatlarında değil paslanmaz kazanlar su depoları gibi bir sıvıyı saklamak amacıyla yapılan tanklarda sıvıyı tahliye etmekte de kullanılır.

Paslanmaz vanalar hatlara çeşitli yollarla bağlanabilirler. Bu bağlantılar kısaca dişli bağlantı, kaynaklı bağlantı ve flanşlı bağlantıdır. Paslanmaz vanaları 4 farklı sınıfta inceleyebiliriz. Bu sınıfları şu şekilde sıralayabiliriz, paslanmaz dişli küresel vanalar, paslanmaz kelebek vanalar, paslanmaz flanşlı vanalar ve paslanmaz bıçaklı vanalar.

1) Paslanmaz Dişli Küresel Vana

Paslanmaz dişli küresel vanalar genellikle basıncın düşük olduğu hatlarda kullanılır. Bu hatlara dişli olarak bağlandıkları için dişli vana adını alan vanalar akış kontrolünü içlerinde bulunan ve bir yüzeyinde karşıdan karşıya tam geçiş olacak şekilde delinmiş küreler ile sağlanır. Bu küreler vana üzerinde bulunan kol aracılığıyla hareket ettirilerek hatta ki akış kontrol edilebilir. Bu vanalar düz bir hat üzerindeki akışı kontrol edebileceği gibi 3 borunun birleştiği bir yerde hatta ki akışın yönünü belirlemek içinde kullanılabilirler.
Akış yönünü kontrol etmekte kullanılan bu vanalara 3 yönlü vana denir. Ayrıca paslanmaz dişli küresel vanalar gövde parçalarının sayısına göre 2 parçalı ve 3 parçalı diye ayrılırlar. Kullanımları ve akış kontrol yöntemleri aynı olan 2 ve 3 parçalı paslanmaz vanaların tek farkı 3 parçalı vanalar 2 parçalı vanalara oranla daha yüksek basınca dayanabilmesidir.

2) Paslanmaz Kelebek Vana

Paslanmaz kelebek vanalar genellikle gıda tesislerinde kurulan paslanmaz boru hatları üzerinde kullanılmaktadır. Bu hatlarda hijyen tipi fittingsler ile birlikte kullanılan kelebek vanalar hatlara kaynak yapılarak bağlanırlar. Paslanmaz kelebek vanalar hattaki akışı içerisinde bulunan disk sayesinde kontrol ederler. Vana gövdesinde bulunan bir milin etrafında yer alan disk, vana kolunun mili çevirmesiyle dönerek akışı kontrol eder. Ayrıca wafer tip diye adlandırılan ve dış gövdenin döküm yalnızca diskin paslanmaz olduğu kelebek vanalarda vardır. Bu vanalar genellikle petrol ve lng hatlarında kullanılır ve hatta paslanmaz flanşlar aracılığı ile bağlanırlar.

3) Paslanmaz Flanşlı Vana

Paslanmaz flanşlı vanalar dişli küresel vanaların dayanamayacağı yüksek basınçlı ortamlarda kullanılırlar. Hatlara karşılıklı iki flanşın arasına konularak üzerlerinde bulunan flanşlar ile bağlanırlar. Flanşlı vanaların çalışma mantığı da paslanmaz küresel vanalar ile aynıdır. Ayrıca paslanmaz flanşlı vanalarda 2 parçalı flanşlı vana ve 3 parçalı flanşlı vana olarak ayrılırlar. Paslanmaz flanşlı vanalarda sızdırmazlık sızdırmazlık ekipmanı olarak adlandırılan contalar ile sağlanır.

4) Paslanmaz Bıçaklı Vana

Paslanmaz bıçaklı vanalar hatlara flanşlar aracılığıyla bağlanırlar. Gövde içinde iki conta arasında bulunan bir bıçağın aşağı ve yukarı hareket etmesiyle hattaki akışı kontrol eden vanalardır. Bıçaklı vanalar genellikle gövde döküm ve bıçak paslanmaz olarak kullanılırlar.  Tam açık ve tam kapalı şekilde kullanımı tercih edilmektedir.
Bu yazımızda sizleri paslanmaz vanalar hakkında bilgilendirmeye çalıştık. Paslanmaz vanaların bağlantı türleri ve paslanmaz vana çeşitlerinden bahsettiğimiz yazımızla aklınızda ki neden paslanmaz sorusuna cevap vermeye çalıştık.